ملیت :  ایرانی   -  قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)
(1272 / 1270 -1223 / 1222 ق)، حكیم و شاعر، متخلص به قاآنى. ملقب به حسان‏العجم و مجتهدالشعراء. اصلش از طایفه‏ى زنگنه كرمانشاه بود. در شیراز به دنیا آمد. ابتدا حبیب تخلص مى‏كرد ولى بعدها حسنعلى میرزا شجاع‏السلطنه تخلص وى را به مناسبت آباقاآن میرزا، فرزند خود، قاآنى نهاد. در جوانى به خراسان سفر كرد و در مشهد مقدس به تحصیل علوم ادبى و عربى و حكمت الهى و هیأت و نجوم و زبان فرانسه پرداخت. سپس به تهران آمد و با آشكار شدن هنر وى در شاعرى و سخنورى به دربار راه یافت و از سوى فتحعلى‏شاه مجتهدالشعراء و از سوى محمدشاه حسان العجم لقب گرفت. در قصیده و تركیب‏بند مهارت داشت. وى با فروغى بسطامى معاصر بود. در تهران درگذشت و مجاور قبر ابوالفتوح رازى در آستانه‏ى حضرت شاه عبدالعظیم به خاك سپرده شد. از آثارش: «دیوان» شعر، حدود هفده هزار بیت، در مدح پیامبر (ص) ائمه و شاهان؛ مقدمه‏اى بر «دیوان فریدون میرزا قاجار»؛ «قصاید قاآنى»؛ «گلستان قاآنى»؛ «پریشان‏نامه»، در مقام معارضه با گلستان؛ رساله‏اى در «علم شانه‏بینى»؛ رساله‏اى در «هندسه‏ى جدید».[1] (منسوب به قاآن) (میرزا) حبیب‏اللَّه شیرازى متخلص به قاآنى بن (میرزا) محمدعلى گلشن، شاعر ایرانى قر. 13 ه. (و. شیراز حدود 1222 ه.ق/ 1807 م.- ف. 1270 ه.ق/ 1853 م.). اصل خاندان وى از ایل زنگنه بود كه در عراق و فارس سكونت كردند. پدرش شاعر بود و گلشن تخلص داشت. وى در جوانى به تحصیل علوم ادبى در شیراز پرداخت و سفرى به خراسان كرد، و در آن سامان نیز به ادامه‏ى تحصیل پرداخت و شعر گفتن آغاز كرد و در آن زمان «حبیب» تخلص مى‏نمود، و به تدریج شهرتى یافت و در نزد حسنعلى میرزا شجاع‏السلطنه حاكم آن خطه مقرب گردید و قصایدى در مدح او گفت و به دستور وى تخلص خود را به «قاآنى» مبدل كرد، زیرا اسم پسر شجاع‏السلطنه اگتقاآن بود. شاعر مدتى در خراسان و كرمان ملازم شجاع‏السلطنه بود و همین شاهزاده وى را فتحعلى شاه معرفى كرد. قاآنى به تهران منتقل شد و بر شهرت او افزود و در دربار محمدشاه و مخصوصاً در دربار ناصرالدین شاه تقرب بسیار یافت. وى به آموختن زبان فرانسوى آغاز كرد. هنر او در قصیده‏سرایى است. در غزل و مسمط و ترجیع بند نیز دست داشت. قاآنى در انتخاب كلمات خوشایند و خوش‏آهنگ و استعمال آنها در جمله و نیكویى وصف و تتبع قدما كمتر نظیر دارد. به طور كلى در اشعار وى لفظ غالب بر معنى است و معانى اخلاقى و فلسفى در گفته‏هاى او كمتر دیده مى‏شود. وى از شاعران خراسان پیروى كرده، مخصوصاً به منوچهرى علاقه نشان داده است. قاآنى مداح شاهان (مخصوصاً ناصرالدین شاه) و شاهزادگان قاجارى و امراى دربار آنها بود. علاوه بر دیوان اشعار- كه مكرر بطبع رسیده- كتابى به نثر به نام «پریشان» دارد كه به اسلوب «گلستان» سعدى تألیف شده (1251 ه.ق). آرامگاه وى در حضرت عبدالعظیم در جوار قبر ابوالفتوح رازى است.
فعالیت ها : : مشاهیر / هنر / شعر مشاهیر / عالمان و دانشمندان / فلسفه - منطق